Bij het werken met DNA-profielen en stamboomonderzoek is het soms best lastig te bepalen waar iemand precies thuishoort in je familie. Wat betekent het als je met iemand 1,2% DNA deelt? Of als iemand je ‘derde neef eenmaal verwijderd’ is?
In deze blog leg ik uit hoe verwantschap precies in elkaar zit. Eerst bekijk ik de opbouw van een stamboom van alleen je voorouders – dus de mensen van wie je afstamt. Daarna laat ik zien hoe neven en nichten tot in de vierde generatie een plek krijgen in dat grotere familieplaatje.
Beide schema’s helpen enorm bij het interpreteren van DNA-matches: want als je weet waar iemand thuishoort, wordt het ineens een stuk duidelijker wat je zoekt in je stamboom.
Stap 1: Hoe je stamboom van voorouders eruitziet
Als je je stamboom opbouwt via je voorouders, dan begin je bij jezelf en werk je steeds een generatie terug. Elke generatie verdubbelt het aantal mensen: je hebt twee ouders, vier grootouders, acht overgrootouders, enzovoort.
In het schema hieronder zie je hoe dat eruitziet. Ook zie je hoeveel DNA je ongeveer van elke generatie voorouders hebt meegekregen:
🧬 Let op: dit zijn gemiddelden. Door genetische variatie krijg je soms nét iets meer van de ene kant dan van de andere. Hierdoor kunnen er voorouders zijn van wie je géén meetbaar DNA meer draagt.
Stap 2: Hoe zit het met neven en nichten?
Naast je directe voorouders krijg je bij DNA-matches ook vaak mensen te zien die familie zijn via zijlijnen: neven, nichten, achterneven, enzovoort. Ook hier helpt het enorm om te weten wat al die termen precies betekenen, en hoeveel DNA je meestal met ze deelt.
In het overzicht hieronder zie je dat weergegeven – van je broers/zussen tot verre neven, inclusief het aantal “verwijderingen” (dat is het verschil in generatieafstand):
🔍 “Verwijderd” betekent dat jullie niet precies in dezelfde generatie zitten. Een neef “eenmaal verwijderd” is bijvoorbeeld de zoon van je neef of nicht.
Waarom dit overzicht zo waardevol is
In DNA-platforms zie je vaak getallen als “0,78% gedeeld DNA” of “55 centimorgan”. Maar wat betekent dat? Zit je dan in de lijn van je betovergrootouders, of heb je te maken met een achterachterneef?
Met de tabellen hierboven krijg je snel grip op:
- Op welk niveau je een match moet zoeken.
- Welke generaties bij elkaar horen.
- Of iemand een directe voorouder is of een zijtak in je stamboom.
- Hoe waarschijnlijk het is dat je via deze match een onbekende voorouder kunt ontdekken.
Vooral bij DNA-clusters waar meerdere mensen in zitten die allemaal ~0,8% DNA met je delen, weet je: dit zijn waarschijnlijk derde of vierde neven. En dan weet je waar je moet gaan zoeken.
Tot slot
Het uitzoeken van verwantschappen lijkt soms een puzzel met duizend stukjes. Maar met een duidelijk overzicht van je voorouders én zijtakken wordt die puzzel een stuk overzichtelijker. Zeker als je werkt met DNA-matches helpt het enorm om te weten hoeveel generaties je terug moet kijken — en wie je ongeveer zoekt.
Ben je zelf bezig met DNA-onderzoek of loop je vast met een mysterieuze match? Laat het me weten via een reactie of een berichtje. Ik denk graag met je mee!
En… mocht je nog twijfelen: ja, ook die ‘vierde neef eenmaal verwijderd in Canada’ kan zomaar de sleutel zijn tot een vergeten tak in jouw stamboom 😉
Stuur me gerust een berichtje via papavan.nl of mail naar info@papavan.nl.
Geef een reactie